
“Sempre dixen que, antes que escritora era persoa e que, o primeiro, era vivir. Agora, cada vez máis, sinto a necesidade de escribir e penso que, talvez, escribir é vivir” .
(Marica Campo, autopoética de AELG)
Marica Campo é o nome literario de María Pilar T. J. Campo Domínguez (Val do Mao- O Incio, 1948). É unha das escritoras máis salientábeis do noso país e unha das voces que maior influencia tiveron e continúa a ter nas creacións literarias posteriores aos 90. Poeta, narradora, autora teatral e letrista de grupos musicais galegos.
Estudou Teoloxía na Universidade Pontificia de Salamanca, mesmo ingresou, con só quince anos, nunha orde relixiosa coa intención de ser misioneira; posteriormente comezaría a carreira de Filosofía e Letras e diplomaríase en Maxisterio. Foi mestra en varias escolas do rural galego e tamén en Canarias, despois exerceu de profesora de galego no Instituto de Ensino Secundario de Guitiriz (Lugo).
Se ben demorou en entregar a súa obra ao prelo, ás canles tradicionais de edición, xa era coñecida polo público grazas a recitais, publicacións en revistas ou polas letras das cancións de grupos coma Fuxan os Ventos ou A Quenlla, moitas da súa autoría.

As súas primeiras obras dramáticas son inéditas, como indica Pilar García Negro (2006), así referimos O cazador de estrelas (1975) ou Dous vellos e unha soia soidade, que levaría un limiar de Xosé Chao Rego (1977). Non será até 1984 que publique O Premexentes non pode cos paxaros rebezos ou Memorias dun Escribano (1984), nos Cadernos da Escola Dramática galega.

Tras as portas do rostro (1992) sae dunha editora que tamén está nos seus inicios, Baía edicións. Este primeiro poemario conta cun limiar de Manuel María e Pilar Pallarés e está ilustrado por Xoán Guerreiro. Contén poemas escritos entre 1970 e 1990. “Contén vinte e nove poemas, que percorren, sumariamente, os seguintes camiños: (a) a memoria e as súas intimidades; (b) o diálogo amordesamor; (c) a angustia do confronto existencia/conciencia; (d) a necesidade da patria tanxíbel; (e) o eloxio da heterodoxia e da heteropraxe. A obra informa tamén, a través de citacións referenciadas, de autoras-es que a escritora frecuenta, os seus referentes poéticos ou artísticos” (García Negro, 2006).

Tamén da man de Baía chega a súa seguinte obra, o conxunto de relatos Confusión e morte de María Balteira (1996), finalista do Premio da Crítica de Galicia e contén 12 contos, algúns deles que xa tiñan acadado galardóns anteriores como o primeiro relato do volume que recibira, en 1989, o primeiro premio do certame literario sarriano “Meigas e Trasgos” e que será cerna da peza teatral de 1996. Ofrécenos unha re-visitación dalgunhas das nosas lendas e maxín. Esta obra foi traducida ao inglés en 2021 por Kathleen March e publicada por Small Stations Press.

Virá despois, Pedinche luz prestada (2001), publicado por Espiral maior despois de acadar o I Premio Fiz Vergara Vilariño. Con esta obra comeza un premio dedicado ao poeta de Lóuzara e que hoxe leva xa vinte e unha entregas. A escritora afirmou ter creado este libro en tan só catro días de lecer (García Negro, 2006). A capa e as ilustracións son de Eva Lloréns.

E continuamos nesta alternacia entre narración e lírica para pasarmos, de novo, a un texto en prosa, Memoria para Xoana (2002), editado por Espiral Maior, libro co cal a autora acadara o Premio de Narrativa do Concello de Vilalba e que, no ano seguinte, obtería o premio ao mellor libro do ano (2023) que outorga a Asociación de Escritores en Lingua Galega. Como é habitual nas súas obras, o diálogo interartístico é unha constante, nesta ocasión vén polas ilustracións de María Jesús Pérez Carballo. Estamos ante unha xenealoxía matriliñal, un percorrido pola historia das devanceiras, daquelas que poboaron tantas páxinas non escritas. Esta obra foi traducida ao inglés en 2021 por Kathleen March e publicada por Small Stations Press.

No ano 2006, de novo en Baía edición, publica Confusión de María Balteira, peza dramática baseada en dous dos relatos do libro Confusión e morte de María Balteira. Esta obra foi levada á escea por Achádego. A edición ten un extenso e interesante limiar de Pilar García Negro.
En 2007 publica de novo poesía, Sextinario: trinta e seis + tres, en Sotelo Blanco.
Realizará tamén unha adaptación teatral d’O divino sainete de Manuel Curros Enríquez, que publicará a Universidade da Coruña en 2008.
Dous anos despois, Biblios Club de lectura publica a súa novela Onde houbo lume (2010), onde retoma os relatos sobre mulleres, nesta ocasión 11 contos de mulleres solteiras que un vello lle narra a unha nena.
En 2020 regresa á poesía co libro Nós outras, ilustrado por Menchu Lamas e publicado por Chan de pólvora e focado cara un público máis novo. Crítica de Ramón Nicolas.



Alén da narrativa, poesía e teatro para persoas adultas, Marica Campo ten desenvolvida un labor imprescindible dentro da Literatura infantil e xuvenil onde tamén crea para a rapazada pezas en diferentes xéneros. Algunhas destas obras xa foron mencionadas porén, completamos agora con aquelas máis específicas de LIX. En narrativa salientamos: Crispín do Mao, Crispín do mar ; ¡Adeus, pés! ; O enigma do menhir ; Catro pallasos (Xunta de Galicia, 2003; Xoel aprendeu a voar (Obradoirro, 2009; Noutra dimensión(Galaxia, 2011) ou Unha misión para Clara (Oqueleo, 2018).). En poesía: Abracadabras (Ediciós do Castro, 2006).




No eido da música debemos salientar como algúns dos seus poemas foron musicados. Do libro Pedinche luz prestada foron extraídos textos para cancións de Pilocha, Uxía Senlle ou Tino Baz. O libreto A casa que nunca tivemos foi escrito por ela para A Quenlla (1996). No ano 2003 daría título ao novo disco do grupo, “Namórate da vida”, extraído dun dos seus poemas e, asemade, establecería un diálogo coas cancións a través doutras achegas líricas.
Tamén debemos citar o seu labor como prologuista e o traballo realizado, durante o ano 2022, con textos nas columnas de opinión dos xornais El Progreso (Lugo) e Diario de Pontevedra: A tecelá en outono[ e recibiu o premio da Cultura Galega na categoría de letras polo seu compromiso coa lingua e a cultura galegas, co feminismo e co ecoloxismo.
Outro dos seus labores é o de tradutora: As dúas casas de Alicia de Cristelle Vallat ou A Terra acatarrouse de Roxane Marie Galliez, ambas pubicadas en Baía en 2013.


Participou e participa en numerosas obras colectivas, ben sexan antoloxías, volumes de relatos ou de pezas dramáticas, mesmo ten colaborado con estudos de investigación en actas de congresos. Alén dos galardóns xa mencionados, foi nomeada Chairega de Honra pola Asociación Cultural Xérmolos e a Fundación Manuel María da Terra Cha (2007). No ano 2013 o concello de Lugo entregoulle o premio Entre mulleres e, no mesmo ano, a Asociación de Escritoras e Escritores en lingua Galega réndelle una homenaxe na súa terra. En 2018 foi celebrada pola plataforma literaria A Sega no Día das Galegas nas Letras. En 2022 acadou o Premio da Cultura Galega, na modalidade Letras. Nese mesmo ano a Xunta de Galicia entrégalle o un dos Premios da Cultura Galega, na modalidade das letras e o xuri salienta:
“o seu compromiso para achegar a lingua galega ás xeracións máis novas, o seu labor pola defensa da cultura galega e polo seu activo traballo para fomentar valores como o feminismo, o ecoloxismo ou a solidariedade”.
Se queres coñecer máis sobre Marica Campo e a súa obra deixamos unha listaxe de traballos publicados en revistas. Ademais, como xa sinalamos, é moi interesante o limiar de Pilar García Negro para o libro Confusión de María Balteira.
Cozinha, Maria do Carmo. 1997. Realidade e fantasia no universo narrativo de Marica Campo. Agália: Publicaçom Internacional Da Associaçom Galega Da Lingua(50): 177-204.
García Negro, Pilar. 2006. Estudo introdutoro, en Campo, Marica: Confusión de María Balteira (pp. 9-51) (A Coruña: Bahía Edicións).
Insua, Emilio Xosé. 1994. A voz revelada de Marica Campo. Cerna: Revista Galega De Ecoloxía E Medio Ambiente(11): 33-5.
Manuel María. 1992. Soleira, en Campo, Marica: Tras as portas do rostro (pp. 9-13) (A Coruña: Bahía Edicións).
Pallarés, Pilar. 1992. Unha palabra para abrir a porta, en Campo, Marica: Tras as portas do rostro (pp. 15-18) (A Coruña: Bahía Edicións). Pallarés, P. (2001): “No castelo sitiado pola sede”, en Campo, Marica: Pedinche luz prestada: 9-11 (A Coruña: Espiral Maior).
Romero, Marga. 2002. Memoria para Xoana, de Marica Campo. Festa Da Palabra Silenciada(17): 79-81.
Tamén podedes ler e ver máis na web da AELG, na BVG ou nalgunas entrevistas que indicamos a seguir:
Armando Requeixo entrevista a Marica Campo en Criticalia (01/08/2012)
María Solar no programa Zigzag diario(17/06/2013)
Texto de Olalla Cociña con motivo da celebración a Marica Campo no día das Galegas nas letras (agosto, 2018)
Daniel Salgado en Nós Diario (7/9/2021)
Antón Escudero en Nós Diario (22/06/2022)